TCK md.191/1 hükmüne göre kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu – uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. TCK md.191 uyarınca bu suçun hangi şekillerde işlenebileceği belirlenmiştir. İlgili kanun hükmüne göre suç;
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılması
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanmak amacıyla satın alınması, kabul edilmesi ve bulundurulması.
Şeklinde işlenebilmektedir.
Bu suçun, okul, yurt, kışla, hastane veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.(TCK md.191/10)
Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Bulundurma Suçunun Şartları
Kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçu ile uyuşturucu madde ticareti suçu birbirine çok benzeyen iki farklı suçtur. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, İşlenen fiilin bu iki suçtan hangisi kapsamında olduğunu ayırt etmeye yarayacak en önemli unsuru madde miktarı olarak tespit etmiştir. Fail üzerinde bulunan uyuşturucu madde miktarı hangi suçun işlendiğinin tespiti bakımından önem taşımaktadır. Failin üzerinde bulunan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yıllık kullanım miktarının üzerinde olmaması durumunda kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçu işlenmiş olacaktır. Adli Tıp raporları doğrultusunda esrar için 600-700 gram civarı, eroin ve kokain maddeleri içi 20 gram, uyuşturucu madde içeren sentetik haplarda ise 50 adet olarak belirlenen yıllık kullanım sınırı Yargıtay tarafından da benimsenmiştir. Dolayısıyla fail üzerinde yapılan inceleme sonucunda bu yıllık sınırlardan fazla miktarda bir uyuşturucu veya uyarıcı madde ele geçirilirse işlenen bu fiil uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturacaktır. Ancak Yargıtay içtihatlarının değişen şartlar ile birlikte değişiklik gösterebildiğini, her somut olayın suçun ve cezanın belirlenmesinde kendi içinde değerlendirileceğini unutmamak gerekir.
Uyuşturucu maddenin bulunduğu yer de en az bulunan maddenin miktarı kadar önemli diğer bir unsurdur. Kullanmak için uyuşturucu madde bulunduran kimse, bu uyuşturucuyu ulaşabileceği rahat bir yerde bulundururken uyuşturucu madde ticareti yapan kimse uyuşturucuyu kolay ulaşılamayacak bir yerde muhafaza eder. Dolayısıyla bu unsur da hangi suçun işlendiğine yönelik tespitte mahkeme tarafından göz önünde bulundurulur.
Bir diğer unsur ise failin davranışıdır. Failin davranışının hangi yönde olduğu da mahkemece dikkate alınacaktır. Failin davranışlarına ilişkin olarak tanık beyanları da son derece önemlidir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bulunduruluş biçimi de bir diğer unsurdur. Uyuşturucu maddenin çok sayıda ve özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde bulunması, her paketin içerisinde hassas tartı ile aynı miktarda uyuşturucu bulunması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yer yakınında hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj bulunması vs gibi satışa yönelik hazırlıklar içinde bulunulduğunu gösteren davranışlar uyuşturucunun kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önem arz etmektedir.
Uyuşturucu Madde Kullanma ve Bulundurma Suçunda Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi
Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada, şüpheli hakkında CMK md.171 kamu davasının açılmasının ertelenmesi hükümleri aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Kişi, erteleme süresi zarfında;
–Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
-Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
-Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hallerinde şüpheli hakkında ertelenmiş olan kamu davası açılır.
Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, ihlal nedeni sayıldığından ayrı olarak bir soruşturma ve kovuşturma evresine konu edilmez, ertelenmiş olan kamu davası açılır.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin olarak erteleme süreci içinde gerçekleşen ihlal nedeniyle ikinci kez kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla kamu davasının açılmasının ertelenmesi tek sefere mahsus olmak üzere uygulanmaktadır. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildikten sonra denetimli serbestlik süresi içinde gerçekleşen ihlal nedeniyle yeni bir kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemeyecek olup, ertelenmiş olan kamu davası açılacaktır.
Şüphelinin erteleme süresi zarfında yukarıda belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediğinin anlaşıldığı takdirde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
Uyuşturucu Madde Kullanma ve Bulundurma Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri
TCK md.192’de etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmiştir. Anılan bu hükümlere göre kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini ilgili merciiye haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Haber alındıktan sonra ise gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Bir diğer etkin pişmanlık halinde ise, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı hakkında soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.
Uyuşturucu Madde Kullanma ve Bulundurma Suçunda Şikâyet ve Zaman Aşımı
Uyuşturucu madde kullanma veya kullanmak için satın alma, kabul etme veya bulundurma suçu takibi şikâyete bağlı olan suçlardan değildir. Dolayısıyla bu suç ile ilgili olarak soruşturma ve kovuşturma resen yapılmaktadır. TCK md.66/1 hükmü gereğince bu suç ile ilgili olarak 8 yıllık zamanaşımı bulunmaktadır. Bu zamanaşımı süresine uyulmaması halinde ceza davası düşecektir. Bu suçla ilgili açılacak olan davalarda görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemeleridir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Hapis Cezasının Ertelenmesi, Uzlaştırma ve Adli Para Cezasına Çevirme
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hükmedilen ceza ile ilgili olarak belirli bir denetim süresi verilmesi ve bu denetim süresi içinde bu cezanın sonuç doğurmaması anlamına gelmektedir. Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu nedeniyle yapılan yargılama sonucunda verilecek olan cezanın 2 yıl veya daha altında olması durumunda hükmün geri açıklanması kararı verilebilecektir.
Hapis cezasının ertelenmesi, mahkeme tarafından verilen mahkûmiyet kararıyla belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi yani bu cezanın infaz kurumu yerine şartların gerçekleşmesi ve hükümlünün denetim altında bulunması suretiyle cezaevi dışında infaz edilmesidir. Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu nedeniyle yapılan yargılama sonucunda verilecek olan cezanın 2 yıl veya daha altında olması ve kişinin daha önceden kasıtlı bir suç işlememiş olması halinde hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilecektir.
Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu, CMK md.253’te sayılan suçlar arasında yer almadığından uzlaştırmaya tabi değildir.
Kasten işlenen suçlarda bir yıl veya altındaki hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir. Dolayısıyla Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçundan dolayı verilecek olan hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.