Arabuluculukta Taraf Vekilliği
Ülkemizde daha çok yeni başlayan ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile 7036 Sayılı Kanun kapsamında, iş uyuşmazlıklarında, dava şartlarına uygun şekilde arabuluculukta taraf vekilliği sistemi oluşturuldu. Arabuluculuk; zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olarak iki kısma ayrılır.
Bunun yanında suç oluşturan fiillerle bağlantılı oluşan uyuşmazlıklarda, arabuluculuk yöntemi değil, Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca uzlaşma/uzlaştırma hükümleri uygulanır. Bu hükümler ise, her savcılık bünyesinde bulunan uzlaştırma büroları ile çözümlenir.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk; sistematik teknikler uygulayan ve tarafları bir araya getirerek, aradaki anlaşmazlıkları, her iki taraf lehine sonuçlandıracak adımları atan, tarafların çözüm üretemediklerinde, taraflara kısa sürede çözüm önerileri sunabilen, uzman kişilerdir.
Arabuluculuk hizmeti veren kişiler;
- Hukuk fakültesi mezunu olmalı
- Mesleğinde en az 5 yıllık deneyime sahip olmalı
- İletişim ve görüşme tekniklerinde uzmanlık eğitimi almış olmalı
- Davranış psikolojisinden anlamalı ve hem pratik hem de teorik bilgileri uygulayabilen kişilerdir.
Konusunda uzman ve deneyimli avukatlardan oluşan HFK Hukuk Bürosu, sunduğu arabuluculukta taraf vekilliği ile, müvekkillerine profesyonel destek verir. Çalışma ekibimiz; başlatılan arabuluculuk görüşmeleriyle taraf vekilliği yaparak, tüm süreci takip ederek, görüşmeleri en uygun şekilde sonlandırır.
Zorunlu Arabuluculuk Nedir?
İş Hukuku kapsamında arabuluculuk hukuki statüsü bulunur. Kanuna göre; bireysel ya da toplu iş sözleşmelerine ait, işçi ve işveren alacakları, tazminatları, işe iade talebiyle açılmış davalarda, dava şartı olarak arabulucuya gerek duyulur.
Bir diğer adı dava şartı olan arabuluculuk; dava açılmazdan önce arabuluculukta taraf vekilliği sisteminden yararlanılır. Gerek iş hukuku gerekse ticari hukuktan kaynaklı birçok uyuşmazlıkta, davalarda zorunlu arabuluculuk sistemi uygulaması başlatılmıştır.
Arabulucuya başvurulmadan açılan davaların tespit edilmesi durumunda, dava şartı yokluğu sebebi gösterilerek, Hukuk Muhakemeleri Kanunu 114.maddesi uyarınca dava reddedilir.
Zorunlu Arabuluculuk ile Hangi Davalar Görülebilir?
1 Ocak 2018 yılından itibaren uygulamaya başlanan, ticari ve iş hukuku davalarında oluşabilecek anlaşmazlıklarda, tarafların arasını bulmak için zorunlu hale getirilen arabuluculuk sistemi içine giren davalar bulunur.
- İşçilerin işe iade davaları
- Boşta geçen süre tazminatıyla doğabilecek davalar
- Kıdem tazminatıyla dolayısıyla oluşan davalar
- Yıllık izin ücretlerinden oluşan davalar
- Kötü niyet tazminatlarından oluşan davalar
- Prim ve ikramiye ücretinden oluşan davalar
- Eşit davranmama tazminatıyla oluşan davalar
- Sendikal tazminatlardan oluşan davalar
- Yol ve yemek ücretlerinden oluşan davalar
- Ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinden oluşan davalar
Arabuluculukta taraf vekilliği yapılırken, zorunlu arabuluculukta alınamayan davalar da bulunur.
- İş kazası sonucu oluşan maddi ve manevi tazminat davaları
- İş kazası sonucu maluliyet ve iş görmezlik oranı tespit davaları
- İş kazası sonucu maluliyet oranına itiraz davaları
- Meslek hastalıkları dolayısıyla oluşan maddi ve manevi tazminat davaları
- Meslek hastalığı dolayısıyla maluliyet ve iş görmezlik oran tespit davaları
İş kazaları ya da meslek hastalıklarından dolayı maddi ya da manevi tazminatla ilgili; tespit davaları, itiraz ve rücu davalarında, arabuluculuk şartı olmadığı gibi, direkt olarak dava açma hakkı bulunur.
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
Tarafların herhangi bir arabuluculukta taraf vekilliği hizmeti almasına gerek duyulmayan ihtiyari arabuluculuk; tarafların isterlerse, dava açmadan önce, arabulucu hizmetinden yararlanmalarıdır.
Burada taraflar; üzerinde tasarruf sahibi olabilecekleri her türlü özel hukuk uyuşmazlığı konusunda, ihtiyari arabulucu hizmetinden yararlanabilir. Taraflar; dava öncesinde ya da dava sırasında ihtiyari arabulucu isteminde bulunabilir.
Arabuluculukta Taraf Vekilliği Neden Önemlidir?
Ülkemizde çoğunlukla uyuşmazlık ya da problemler, işin içinden çıkılmaz bir durum aldığında, avukat desteğinden yararlanılır. Bu durumda avukatların tarzı ve meslek alışkanlıkları, süreci şekillendirir.
Arabuluculukta taraf vekilliği; dava süreçlerinin daha bilinçli şekilde yürütülmesi, dava ve yargılama süreçlerinin, daha sağlıklı işlemesi açısından önem kazanır. Arabuluculuk bir yargılama sistemi olmadığı gibi, bir hakemlik ya da hâkimlik de değildir.
Aynı zamanda arabuluculuk; rakamlardan ibaret bir pazarlık da değildir. Esnek ve iradilik özelliği ön planda tutularak; dava süreçlerinde sadece maddi edinimlerin olmadığı, her iki taraf için de en iyi olasılıkların değerlendirildiği unutulmamalıdır.
Arabuluculuk Hazırlık Süreci Nasıl Yapılır?
Arabuluculukta taraf vekilliği hazırlık süreci, günler ya da haftalar boyunca sürebilir. Normal bir avukatın yaptığı hazırlık kadar, arabulucu avukatlar da geniş bir hazırlık sürecinden geçer.
- Müvekkilin arabuluculuğun ne olduğu konusunda bilgilendirme yapılması ve müvekkilin zihinsel olarak hazırlanması
- Arabuluculuk konusu olan uyuşmazlık hakkında, her türlü hazırlığının yapılması
- Tüm evrak ve belgelerin incelenerek, uyuşmazlığın temel dinamiklerine hâkim olunması
- Müvekkilin uyuşmazlık konusuyla ilgili; güçlü ve zayıf yönlerinin çıkarılması
- Müvekkilin uyuşmazlık konusuyla ilgili ihtiyaç ve menfaatlerinin ortaya konulması
Bu hazırlık süreciyle birlikte arabulucu avukatlar; 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu 34. Maddesine göre; mesleğe uygun şekilde ve avukatlık kurallarına uyarak, arabuluculuk hizmetini sunar.
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Görüşmelerinde Tarafları Kim Temsil Eder?
Arabuluculuk görüşmelerinde taraflar; kanuni temsilcileri ya da arabuluculukta taraf vekilliği yapan avukatlar tarafından temsil edilir. Buradaki önemli nokta; iş uyuşmazlıklarında, işverenin yetkilendirdiği kişi temsilci olarak görüşmelere katılabilmesidir. Ancak ticari uyuşmazlıklarda, bu tür bir düzenleme getirilmediği için, sürece avukatlar dahil olur.
Arabuluculuk Görüşmelerine Katılmak için Herhangi Bir Belgeye İhtiyaç Var mıdır?
Arabuluculuk görüşmelerine katılarak arabuluculukta taraf vekilliği yapacak avukatın, müvekkili tarafından verilen vekaletnamesinde “arabuluculuk” ya da alternatif çözüm yolları adına yetkilendirilmiş olması gerekir. Yetki belgesindeki bu ayrıcalık sayesinde, arabuluculuk görüşmelerine katılmak mümkündür.
Arabulucu Başvurusu Süresi Ne Zamandır?
Herhangi bir uyuşmazlık durumunda taraflar hem dava öncesinde hem de dava açıldıktan sonra arabulucuya başvurabilir. Bu hüküm Arabuluculuk Kanunu’nun 13. Maddesinde açıklanmıştır. Yani taraflar, anlaşmazlığın her bir aşamasında, arabuluculuk sisteminden yararlanabilir.
Davanın açılması durumunda; mahkeme tarafları arabulucu ile anlaşma yoluna gitmeleri için teşvik etme yoluna gidebilir. Taraflardan biri, uyuşmazlık konusunda; dava öncesi ya da dava sırasında arabuluculuk talebinde bulunabilir. Bu konuda karşı taraftan 30 gün içinde cevap gelmelidir. Bu süre içinde herhangi bir cevap alınmazsa, talep reddedilmiş sayılır.
Aynı zamanda Arabulucu Kanunu’nun 15. Maddesi uyarınca; dava açılmış ve taraflar birlikte arabulucu başvurusu yapmayı beyan etmişlerse, mahkeme 3 ayı geçmeyecek şekilde erteleme kararı alınır. Bu süre; tarafların mahkemeye yeniden, birlikte başvuru yapmaları doğrultusunda 3 aya kadar tekrar uzatılabilir.
Arabuluculuk Sürecinde Hangi Belgelere İhtiyaç Duyulur?
Arabuluculukta taraf vekilliği yapan avukatların, süreç içinde hazırlaması gereken bazı belgeler bulunur. İlk toplantı tutanağı, son tutanak ve eğer anlaşma sağlanırsa anlaşma belgesi hazırlanır.
Bu üç belgenin dışında, uyuşmazlık konusunun niteliğine ve arabulucunun uygulamalarına bağlı olarak farklı belgeler de hazırlanır.
- Arabulucu belirleme tutanağı
- Bilgilendirme tutanağı
- Arabuluculuk ücret sözleşmesi
- İlk toplantı öncesinde yapılan toplantı ve görüşmelere ait tutanaklar
- Teslim tutanağı
- Beyan tutanağı
Arabuluculukta son tutanaklar; tarafların ve arabulucuların bilgileri, görüşmelerin hangi tarihte yapıldığı, kimlerin katıldığı, anlaşma hususları belirtilir. Ancak şartlar, ödeme vadeleri, taksit tutarları gibi konular, anlaşma belgesinde açıklanır.
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabulucuya Hangi Belgeler Verilir?
Ticari uyuşmazlıklarda; ilk toplantı öncesinde, arabuluculukta taraf vekilliği yapacak avukata bazı belgeler verilir. Bu belgeler arasında; arabulucu vekaletnamesi, imza sirküleri, toplantıya katılacak kişi ya da kişilerin adres, telefon ve e-posta bilgileri verilir.
Aynı zamanda arabuluculuk toplantılarında başarının daha da artması için; toplantı yapılacak yerin, sessiz, özel görüşmelere uygun, ferah olması konusunda, arabulucudan talep edilebilir.
Arabuluculuk Görüşmelerinde Herhangi Bir Zorlama Var mıdır?
Arabuluculukta taraf vekilliği yapılırken; özel görüşme ve ortak oturum yani genel görüşme yapılır. İstenirse tek tek taraflarla görüşebildiği gibi, toplu ortak bir görüşme de yapılabilir. Buradaki önemli nokta; özel görüşmelerde beyan edilenler, görüşmeyi yapan taraf istemediği sürece, diğer tarafa iletilmesi gibi bir durum söz konusu değildir.
Bunun yanında arabulucunun görevi; tarafları ortak bir noktada birleştirmek ve taraflar arasında bir uzlaşma sağlamaktır. Bunun için çözüm önerilerinde bulunur. Ancak tarafları hiçbir koşulda, sunulan çözümleri kabul etmeleri için zorlayamaz.
Arabuluculuk Sürecinde Hak Düşürücü Süre ve Zamanaşımı Nedir?
Ticari uyuşmazlıklarda arabuluculukta taraf vekilliği için başvuru yapıldığında; son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren geçen süre içinde, zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na göre işlemez.
İcra Takibi, İhtiyati Haciz, Çekişmesiz Yargı, İhtiyati Tedbir Talepleri için Arabuluculuk Gerekli midir?
İcra takiplerine itiraz sonrası, itirazın iptali davası açıldığında, uyuşmazlık davaya dönüşürse, 5 aşamalı soru cevap denetimine uyularak, zorunlu (dava şartı) arabuluculuk şartı bulunur. Ancak icra takiplerinde, çekişmesiz yargı işleri, ihtiyati tedbir ya da ihtiyati haciz taleplerinde arabuluculukta taraf vekilliği zorunluluğu bulunmamaktadır.
Arabuluculuk Görüşmelerinde İdare Tarafını Kim Temsil Eder?
6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na göre, İdarenin taraf olduğu arabuluculuk görüşmelerinde idareyi; üst yöneticinin belirlediği iki üye dışında, hukuk birimi amiri ya da hukuk amirinin belirlediği arabuluculukta taraf vekilliği yapan avukat ya da hukuk müşavirinin oluşturduğu komisyon temsil eder.
Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Hükümleri Nelerdir?
Bir ticari uyuşmazlık durumunda uygulanacak arabuluculuk hükümleri, bazı hükümlere göre bir hiyerarşiye sahiptir.
- 7155 sayılı Kanun ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 5/a maddesi ve geçici 12. Maddesi
- 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu kapsamında 18/A maddesi
- 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda uygulanan diğer hükümler
- Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği hükümleri.
Bu sıralamaya göre; ilk olarak uyuşmazlık dava şartının, arabuluculuk kapsamında olup olmadığına bakılır. Bunun sonrasında 6325 sayılı Kanunu’nun 18/A kapsamındaki ve diğer maddeleri gözden geçirilerek, en son kanun yönetmeliği hükümleri ele alınır.
Bu durumda gerek ihtiyari gerekse zorunlu olarak arabuluculukta taraf vekilliği hizmetinden yararlanarak; uyuşmazlığın dava konusu olmadan çözümlenmesini, konusunda uzman HFK Hukuk Bürosu arabulucu avukat hizmetlerimizle çözümleyebilirsiniz.
Aile Hukukunda Arabuluculuk Sistemi Var mıdır?
Ülkemizde arabuluculuk sistemi henüz çok yenidir. İş hukuku ve Ticaret Hukuku kapsamında arabuluculuk sistemi uygulanırken; kadına şiddet içerikli olaylar hariç tutulmak üzere, birçok konuda arabuluculuk sistemi çalışır.
- Boşanma davaları
- Velayet davaları
- Nafaka davaları
- Boşanmada maddi ve manevi tazminatlar
- Mal paylaşımları
- Katkı payı alacakları
- Değer artış payı alacakları
- Ev eşyalarının paylaşımı gibi konularda arabuluculuk sistemi bulunur.
Henüz kanunlaşmayan ve sadece tasarı halinde olan bazı aile hukukuna ait uyuşmazlıklarda ilerleyen zaman içinde, arabuluculuk sistemiyle çözülmeye başlanacaktır.
Arabuluculukta Taraf ve Vekillerle İletişim Nasıl Kurulur?
Arabuluculukta taraf vekilliği yapan avukat, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’na göre, her türlü iletişim aracını kullanabilir. Bu araçları kullanırken; tarafları görevler konusunda bilgilendirirken, ilk toplantıya da davet etmiş olur.
Arabulucu; Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-7 maddesine göre, bilgilendirme ve davete ait işlemleri belgeye bağlamakla yükümlüdür.
Bunun yanında; telekonferans ya da görüntülü görüşme vasıtasıyla yapılan görüşmelerde, herhangi bir hazırlık yapılmadan başlatılan görüşmelerde, taraflar tarafından atılacak imzanın tamamlanmaması, bazı sorunlar ortaya çıkarabilir.
Bu konuda mevzuatta herhangi bir uygulama ya da düzenleme olmadığı için, çoğunlukla kargo ya da benzeri yöntemler kullanılarak, tarafların imzaları alınabilir. Bazı durumlarda da arabuluculukta taraf vekilliği yapan avukat; sadece hazır olunmadan katılım olduğuna dair tutunarak tutarak, kendi imzasını atabilir.
Arabuluculuk Görüşmeleri Avukatlık Ücreti Ne Kadardır?
Diğer hukuki konularda olduğu gibi, arabuluculuk görüşmelerinde de arabulucu avukatlık ücretleri; müvekkil ile yapılan ücret sözleşmesine göre belirlenir. Ancak bu konuda avukat ve müvekkil arasında herhangi bir karara bağlanan ücret bilgisi yoksa; vekalet ücreti, yürürlükte olan avukatlık asgari ücret tarifesi üzerinden hesaplanır.
Karşı Tarafın Arabuluculuk Ücretini Hangi Taraf Öder?
Hukuki Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kanunu’na göre; karşı tarafın vekalet ücretini ödemek üzerine, herhangi bir hüküm yoktur. Bu yüzden, karşı tarafın avukatına, herhangi bir avukatlık vekalet ücreti ödemesi yoktur.
Bu konuda tarafların anlaşması varsa, karşı taraf avukatına da tarafların belirlediği bir ücret ödenebilir ya da karşı taraf avukatına ödenecek miktar konusu dikkate alınarak ücret konusunda tespit yapılabilir.
Anlaşma Olması Durumunda Arabuluculuk Ücreti Ne Kadardır?
Arabuluculuk görüşmelerinin olumlu geçmesi ve anlaşmaya varılması durumunda, arabuluculukta taraf vekilliği ücreti, arabuluculukta asgari ücret tarifesine göre hesaplanır. Buradaki önemli nokta, ücretin 2 saatlik ücretten az olmamasıdır.
6325 sayılı Hukuki Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kanunu’na göre, taraflara eşit şekilde yansıtılır. Ücretin taraflardan birinin karşılaması ya da farklı oranlarda paylaşılması şeklinde de anlaşma yapılabilir.
Bazı durumlarda taraflar arasında, arabuluculuk konusunda herhangi bir anlaşmaya varılamayabilir. Bu anlaşmaya varılamamanın türlü sebepleri olabilir. Taraflar görüşmeye katılmamış olabilir ya da katılım olsa bile herhangi bir sonuca varılmamış olabilir.
Böyle bir durumda; 2 saatlik ücret tutarı, tarifenin birinci kısmına göre, Adalet Bakanlığı’nca ödemesi yapılır. 2 saatten fazla süren görüşmelerde ise, herhangi bir olumlu sonuca ulaşılamaması durumunda; 2 saati aşan süre, taraflar arasında bölünerek karşılanır.
6325 sayılı Hukuki Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kanunu’na göre; Adalet Bakanlığı tarafından ödenen ve iki taraf arasında karşılanan arabuluculuk ücretleri, yargılama giderleri arasında yer alır. Bu nedenle arabuluculuktan herhangi bir sonuç çıkmaz ve dava yoluna gidilirse, Adalet Bakanlığı’nca ödenmiş olan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinde yer alır.
Arabuluculukta Özel Bilirkişi Raporu Neden Önemlidir?
Arabuluculuk görüşmelerinde, konu hakkında karar merci taraflardır. Diğer yandan; yargı yetkisinin kullanımı, sadece hâkim tarafından verildiğinden, arabulucular bilirkişi raporu alınmasına karar verme yetkisine sahip değildir. Tarafların istemesi doğrultusunda, uzman görüşü alınabilir ve görüşmelerde bu rapor kullanılabilir.
İşe İade Davalarında Arabuluculuk Nasıl Çalışır?
İş sözleşmesi; herhangi bir geçerli sebebe dayandırılmadan ya da geçersiz bir sebep ile iş akdinin sonlandırılması durumunda; bildirim yapılmasından itibaren, 1 ay içinde işe iade talebi için arabuluculukta taraf vekilliği hizmetinden yararlanılır.
Eğer arabuluculuk görüşmelerinde herhangi bir sonuç alınmazsa; son tutanağın düzenlenmesinden itibaren, 2 hafta içinde, iş mahkemesine dava açılır. Eğer arabulucuya başvurulmadan direkt dava açılırsa; Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115.maddesi uyarınca, dava usulen reddedilir. Kararın kesinleşmesinin tebliğ edilmesinden itibaren, 2 hafta içinde arabulucu görüşmeleri başlatılabilir.
Arabulucunun görevlendirildiği tarih itibariyle 3 hafta içinde sonuçlandırması gerekir. Eğer zorunlu haller bulunuyorsa, bu süre en fazla 1 hafta kadar uzatılabilir.
Bunun yanında önemli bir nokta da taraflardan birinin ilk toplantıya katılmaması sonucu, arabuluculuk faaliyeti bitmişse, bu taraf davada kısmî olarak ya da tamamen haklı olsa da yargılama giderinin tamamını ödemekle yükümlüdür ve bu taraf lehine vekalet ücreti ödemesi yoktur. İki taraf da görüşmeye katılmazsa; açılacak davalarda tarafların yaptığı tüm yargılama giderleri, kendileri tarafından ödenir.
HFK Hukuk Bürosu’nun arabuluculuk sürecini deneyimleyebilir, taraf vekili olarak sizi temsil etmemiz için, hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.